هر چیزی که باعث ایجاد زخم شود می تواند باعث بروز کلوئید شود. این شامل سوزش، بریدگی یا داشتن آکنه شدید است. کلوئیدها همچنین می توانند بعد از انجام سوراخ شدن بدن یا خال کوبی، یا جراحی ایجاد شوند.
کلوئیدها بعد از آسیب دیدگی پوست، 3 ماه یا بیشتر ظاهر می شوند. برخی از آنها سالها به رشد خود ادامه می دهند.کلوئیدها یک شکل تهاجمی از زخم ها هستند که معمولاً به دلیل رشد بیش از حد بافتهای ضخیم و فیبری در محل زخم ایجاد می شوند
اگرچه نادر است یک کلوئید می تواند بدون آسیب دیدگی پوستی در برخی افراد ایجاد شود. از این نوع ناهنجاری به عنوان یک کلوئید خود به خود یاد می شود زیرا هیچ دلیل جسمی در پشت آن وجود ندارد.
بسته به محل زخم، کلوئیدها می توانند از نظر شکل و اندازه متفاوت باشند. به عنوان مثال، آنها تمایل دارند که به عنوان یک توده موضعی از بافت جامد بر روی لاله گوش ظاهر شوند اما بیشتر به نظر می رسد که روی پوست قفسه سینه و شانه ها پخش می شود.
کلوئیدها می توانند کاملاً مایه نفرت باشند و فرد را از ظاهر بدنی آگاه سازند. علاوه بر پریشانی عاطفی، keloids می توانند به طور قابل ملاحظه ای دردناک و خارش آور باشند و همچنان به رشد خود ادامه می دهد.
کلوئیدهای بزرگ یا اندازه هایی که روی مفصل شکل می گیرند می توانند با مختل کردن تحرک منطقه آسیب دیده کاملاً ناتوان کننده باشند. با این حال، این زخم ها هیچ گونه خطر ابتلا به سرطان را ندارند.
علل کلوئیدها
در صورت آسیب دیدگی سطحی، پوست سعی می کند با تولید مقدار بیشتری از کلاژن در محل آسیب دیده، خود را بهبود ببخشد. این منجر به ایجاد بافت اسکار بر روی زخم می شود تا از آسیب بیشتر پوست آسیب دیده جلوگیری شود.
در بعضی موارد، حتی پس از ترمیم کامل پوست خود، لایه های اضافی از بافت اسکار جمع می شوند. جای زخم حاصل از این آسیب بزرگتر می شود و به آن کلوئید می گویند.
چنین رشد بیش از حد بافتی معمولاً در مورد آکنه، پیرسینگ، سوختگی جزئی، خال کوبی، آبله مرغان، نیش، خراش، بریدگی و برش های جراحی مشاهده می شود.
با این وجود مواردی وجود داشته است که حتی یک خراش صرف، منجر به تشکیل یک کلوئید شده است. به دلیل رشد زیاد بافت ضخیم پوست در محل آسیب دیدگی، جای زخم به طور ناگهانی بالای پوست ظاهر می شود.
علت دقیق این نوع بهبود غیر طبیعی پوست هنوز ناشناخته است اما ممکن است با برخی عوامل ژنتیکی مرتبط باشد. افرادی که سابقه خانوادگی تشکیل کلوئید دارند بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند.
علاوه بر این، کلوئیدها در بین افراد دارای پوست تیره شیوع بیشتری دارند و بندرت در افراد با چهره سبک تر دیده می شود.
علائم و نشانه های کلوئیدها
کلوئیدها با موارد زیر مشخص می شوند:
کلوئیدها می توانند از نظر رنگی متفاوت باشند از رنگ صورتی گرفته تا قرمز یا بنفش عمیق تر.
کلوئیدها می توانند در هر نقطه از بدن که بافت پوست مجروح یا زخمی شده باشد تشکیل شود اما بعضی از مناطق بیشتر مستعد ابتلا به این نوع جای زخم هستند که شامل قفسه سینه، شانه ها، گونه ها، قسمت فوقانی پشت و گوش می باشد.
کلوئیدها ممکن است به زودی بعد از آسیب دیدگی پوست ایجاد نشوند و می تواند بین 3 ماه تا یک سال طول بکشد تا اولین نشانه زخم ظاهر شود.
کلوئیدها معمولاً احساس تند و تیز دارند.
کلوئیدها نسبت به پوست اطراف خود بلند شده و به طور معمول دارای سطح صافی هستند.
کلوئیدها معمولاً به لمس تندرنس می شوند.
کلوئیدها می توانند به شدت خارش طولانی مدت بدهند.
کلوئیدها اغلب از پوست اطراف آن محکم تر هستند اما با درمان نرمتر و فشرده تر می شوند.
کلوئیدها حتی با مالیدن در برابر پارچه درشت، به راحتی از هر نوع اصطکاک سطحی تحریک می شوند.
یک کلوئید می تواند در برابر خورشید حساس باشد به خصوص در سال اول پس از تشکیل آن. جای زخم بسیار راحت تر و عمیق تر از پوست اطراف آن برنزه می شود و تغییر رنگ آن ممکن است برای خنثی سازی بسیار دشوار باشد.
تشخیص کلوئیدها
تشخیص یک کلوئید برای یک متخصص پوست با چشم آموزش دیده یک کار کاملاً مستقیم است: پزشک شما می تواند با یک نگاه به جای زخم بلافاصله بگوید که این یک کلوئید است یا نه.
بعد از معاینه دقیق جسمی و بینایی، پزشک در مورد هرگونه آسیب دیدگی بافتی که ممکن است در گذشته متحمل شوید از جمله عمل جراحی، شکستگی، آکنه یا سوراخ شدن بدن سؤال می کند.
این سؤال، پزشک را به سمت علت احتمالی این نوع زخم سوق می دهد.
در صورت عدم اطمینان در مورد تشخیص، پزشک شما بیوپسی از بافت اسکار را انجام می دهد که در آن یک نمونه کوچک از پوست آسیب دیده تحت میکروسکوپ از نزدیک بررسی می شود. با این حال، در بیشتر موارد، نیاز به چنین تحلیل گسترده ای بوجود نمی آید.
درمان پزشکی
درمان استاندارد برای کلوئیدها شامل گزینه های جراحی و غیر جراحی است. برخی از متداول ترین روش ها برای بهبود ظاهر اسکار یا از بین بردن کامل کلوئید به شرح زیر است.
1. درمان های موضعی بدون نسخه
محصولات موضعی حاوی سیلیکون که به راحتی بدون نسخه در دسترس هستند همچنان یکی از موفق ترین گزینه های درمانی خط اول برای زخم های کلوئیدی هستند.
سیلیکون به عمق بافت آسیب دیده نفوذ کرده و در سطح مولکولی به آن متصل می شود تا نوعی تنش در سطح اپیدرم ایجاد شود. توسط این مکانیسم است که سیلیکون کمک می کند لایه های اضافی از بافت اسکار جمع شده در محل آسیب و سنتز کلاژن بیش از حد خنثی شود.
استفاده موضعی از محصولات مبتنی بر سیلیکون روی یک زخم پوستی همچنین می تواند باعث تسریع در بهبود رگ های خونی آسیب دیده شود که می تواند مانع از تشکیل کلوئیدها شود.
محصولات سیلیکونی در کاهش ظاهر انواع زخم ها مفید هستند که شامل کلوئیدها و زخم هایپرتروفیک و همچنین قدیمی و جدید است. این نوع از درمان موضعی به ندرت عوارض جانبی به همراه دارد. بنابراین، به طور کلی برای افراد در هر سنی و رنگ پوست بی خطر تلقی می شود.
محصولات سیلیکون برای درمان اسکار شامل موارد زیر است:
نرم کننده ها به صورت کرم و روغن هستند
پچ های کاهش اسکار پلی اورتان یا سیلیکون
ترانیلاست خوراکی یا موضعی
ژل موضعی مبتنی بر سیلیکون
پانسمان یا پچ های فشار
2. تزریق استروئید
یکی دیگر از روشهای استاندارد برای کم کردن قابل توجه بودن کلوئید، تزریق مستقیم محلول کورتیکواستروئید با اثر طولانی در داخل اسکار است.
در مرحله اولیه تشکیل کلوئید، متخصص پوست شما هر ماه تزریق کورتیزون منفرد را تجویز می کند و جای زخم به تدریج پس از دوزهای متعدد برگشت می کند. بهبود وضعیت پوست شما پس از حداقل 3 - 6 ماه از شروع این دوره به احتمال زیاد قابل مشاهده خواهد بود.
هنگام تزریق به پوست، استروئیدها با تقسیم پیوندها بین الیاف کلاژن کار می کنند. این مکانیسم به تجزیه بافت اسکار انباشته شده در زیر پوست کمک می کند.
استروئیدها همچنین به یک عمل ضد التهابی قوی که می تواند به تسکین علامت از خارش، قرمزی، تورم و حساسیت که معمولاً همراه با تشکیل کلوئید هستند کمک می کند.
تزریق استروئید به طور معمول به افرادی انجام می شود که ممکن است قبل از انجام هر نوع عمل جراحی، تمایل به تشکیل کلوئید نشان دهند. هدف از این امر كاملاً پیشگیرانه است زیرا برش های جراحی برخی از متداولترین عوامل ایجاد زخم كلوئیدی هستند.
با تزریق استروئیدها به ناحیه ای که باید بر روی آن عمل شود احتمال ایجاد کلوئید به طور کامل پیشگیری نمی شود اما می تواند کاهش یابد. اگر چیز دیگری نباشد تزریق استروئید پیش درمانی ممکن است به منقبض شدن اندازه زخم که پس از آن ایجاد می شود کمک کند.
3. جراحی مستقیم
اگر درمان غیر جراحی نتواند ظاهر زخم های کلوئیدی را از بین ببرد یا کم کند ممکن است شما مجبور شوید گزینه های تهاجمی تر مانند جراحی را در نظر بگیرید
جراحی مستقیم معمولاً در رفع جای زخم های شدید تر ترجیح داده می شود و شامل ایجاد برش به محل آسیب دیده برای خارج کردن لایه اضافی بافت زخم و سپس پیوند باز با بخیه می باشد.
4- کرایوتراپی
با این حال، یک درمان نسبتاً غیر تهاجمی دیگر شامل استفاده از سرما درمانی برای منجمد کردن بافت اسکار قبل از خارج کردن آن از بدن است. ازت مایع به طور معمول برای این منظور استفاده می شود. این روش درمانی عمدتاً برای كلوئیدهای كوچك عمل می كند و مخصوصاً برای بیماران دارای پوست سبک موثر است.
به فردی که تحت این عمل قرار می گیرد دارویی برای یخ زدن جای زخم داده می شود که قبل از کوچک شدن در یک زخم به رنگ تیره، ملتهب و چرک می شود. با گذشت زمان، زخم خود را از پوست زنده جدا کرده و از بین می رود.
اگر این اتفاق نیفتد ممکن است بافت اسکار جراحی خارج شود. جراحی کرایو جراحی اغلب با دوز ماهانه تزریق کورتیزون برابر می شود.
5- جراحی لیزر
جراحی لیزر یک روش درمانی مستقل برای کلوئیدها نیست اما در کنار چندین ابزار درمانی دیگر مانند تزریق استروئید، باند سیلیکون و استفاده از پانسمانهای تخصصی کار می کند. بسته به علت اصلی جای زخم، متخصص پوست شما تصمیم خواهد گرفت از چه نوع پرتوی لیزر استفاده کند.
لیزر درمانی می تواند اهداف مختلفی را ارائه دهد اما معمولاً افراد برای بهبود ظاهر پوست زخم شده خود این روش را انتخاب می کنند. لیزر می تواند به کاهش ارتفاع جای زخم کمک کند جای زخم را به وضوح نرمتر کند یا تغییر رنگ غیر طبیعی اسکار را محو کند.
داروهای خانگی Keloids
چند ماده طبیعی ممکن است به بهبود ظاهر اسکارهای سرسخت مانند کلوئیدها کمک کنند اما توجه داشته باشید که این داروها درمانی دائمی یا از بین بردن جای زخم را ارائه نمی دهند.
در بهترین حالت، این درمان های خانگی برای تسکین ناراحتی علامت دار مربوط به کلوئیدها، ایجاد ظاهری کمتر و جلوگیری از رشد بیشتر آن انجام می شود.
1. نکات مربوط به مراقبت از خود
خطر رشد بیش از حد بافت بعد از آسیب دیدگی پوست با کمک چند اقدامات مراقبت از خود یا پیشگیری می تواند به حداقل برسد:
افرادی که تمایل به ایجاد کلوئید دارند باید بیش از حد محتاط باشند. فقط کافی است که بتوانید خود را از صدمات پوستی دور نگه دارید اما احتیاط واجب این امر را حكم می كند كه شما باید از هر نوع ترومای عمدی برای پوست خودداری كنید.
برای این منظور، سوراخ کردن یا خال کوبی پوست شما کاملاً ممنوع است. در صورت امکان، از عمل های جراحی که ممکن است منجر به چنین زخم های شدید شود خودداری کنید.
در صورت آسیب دیدگی جزئی در پوست، درمان سریع به بافت آسیب دیده کمک می کند تا سریعتر بهبود یابد در نتیجه میزان زخم و تشکیل کلوئیدها را محدود می کند.
اگر زخم تازه دارید یک لایه نازک از نرم کننده مانند ژله نفتی را در بالای آن بمالید و قسمت آن را با باند غیرمستقیم بپوشانید.
از نوار چسب برای تأمین امنیت بانداژ و حفظ فشار یکسانی در محل آسیب دیده استفاده کنید. همچنین توصیه می شود بعد از تمیز کردن آن با صابون ضد باکتری و آب، روزانه پانسمان زخم را تغییر دهید.
از آنجا که یک کلوئید حتی بعد از بهبودی کامل زخم شما ممکن است ظاهر شود توصیه می شود برای جلوگیری از این نتیجه از کمی فشار درمانی استفاده کنید.
این شامل پوشیدن باند ژل سیلیکونی بر روی زخم برای ایجاد فشار یکنواخت بر ناحیه زخم است. معمولاً لازم است حداقل 2 تا 3 ماه باند را در روز و شب نگه دارید.
اگر تصمیم به سوراخ کردن گوش دارید شاید عاقلانه باشد که از گوشواره های فشار یا آتل های زیمر استفاده کنید تا بافت آسیب دیده فشرده شود و از رشد keloids جلوگیری شود.
2. عسل
خاصیت درمان پوست عسل، آن را به یکی از پر طرفدارترین ترکیبات داروهای موضعی تبدیل کرده است. این ماده مرطوب کننده طبیعی می تواند به بازگرداندن رطوبت به پوست شما کمک کند و در صورت استفاده مرتب از آن، به ترمیم آسیب بافت کمک می کند.
عسل ممکن است به عنوان نرم کننده ارگانیک برای تسکین سوزش پوستی همراه با کلوئید عمل کند و حتی ممکن است برخی از وعده ها را در کاهش ظاهر زخم نگه داشته باشد.
یافته های یک مطالعه در سال 2011 نشان می دهد که عسل ممکن است اثر ضد پرولیفراتیو مثبت داشته باشد که مانع از رشد الیاف کلوئیدی می شود. به نظر می رسد که عسل Tualang از این نظر بسیار قدرتمند است زیرا حاوی طیف وسیعی از ترکیبات فرار است که ممکن است تکثیر سلول های پوستی را در محل زخم مهار کند.
با این حال، مهم نیست که برای درمان کلوئید، خاصیت ضد عفونی کننده پوست را بیش از حد ارزیابی کنید. بهترین موردی که می توانید انتظار داشته باشید کاهش اندکی در اندازه جای زخم است اما هیچ تضمینی در مورد اینکه کلوئید رشد نخواهد کرد یا دوباره ظاهر نمی شود وجود ندارد.
تحقیقات موجود در حال حاضر برای تعیین قاطعانه استفاده از عسل به عنوان ابزاری مهم برای کاهش اسکار کافی نیست. فعالیت ضد پراکندگی منسوب به عسل باید با مطالعات گسترده تر و دقیق تر تأیید شود.
برای بهبود گردش خون در این منطقه می توانید مقداری عسل تازه تالانگ تازه را روی اسکار ماساژ داده و این ممکن است به کاهش تجمع سلول های مرده پوست کمک کند.
نتیجه:
عسل به عنوان یک محلول پوست خفیف و مرطوب کننده در نظر گرفته می شود که با عوارض جانبی کمی و بدون عوارض جانبی همراه است. ممکن است به آرام کردن پوست تحریک شده شما کمک کرده و رشد بیش از حد سلول های بدخیم به بافت اطراف را سرکوب کند اما این روش درمانی دائمی برای زخم های پوستی ندارد. در حالی که عسل برخی از اثرات ضد پرولیفراتیو را نشان داده است نیاز به اعتبار علمی بیشتری برای درمان در مقیاس بزرگ دارد.
3. سیر
استفاده موضعی از سیر ممکن است به مرور زمان باعث زخم شدن اسکارها شود. در این ادعا سیر به توانایی در کاهش تولید کلاژن بیش از حد در محل آسیب پوستی وابسته است که در نهایت منجر به تشکیل کلوئید می شود.
این موضوع همچنین با بررسی سال 2011 در مورد استفاده از سیر در پوست، تأیید شده است که از استفاده از سیر به عنوان یک کمک موضعی مؤثر برای کاهش ظاهر زخم های کلوئیدی پشتیبانی می کند.
نتیجه:
سیر دارای سابقه طولانی در مورد استفاده گسترده در زمینه پوست است اما اینکه آیا این دارو برای درمان کلوئید مؤثر است یا خیر، هنوز هم مورد بررسی بیشتر است. شواهد علمی به نفع استفاده از سیر برای کاهش سنتز کلاژن و تکثیر فیبروبلاست وجود دارد اما تحقیقات مستقیم بیشتری برای اثبات تأثیرات مثبت آن بر اسکارهای کلوئیدی لازم است.
4- عصاره پیاز
در یک بررسی در سال 2013، تعدادی از مطالعات اخیر نشان داده اند که مصرف موضعی کرم های عصاره پیاز بر روی کلوئیدها ممکن است به صاف کردن جای زخم کمک کند تا این امر برخلاف هیچ درمانی کمتر به چشم بیاید.
این پتانسیل بهبود زخم را می توان به برخی از فلاونوئیدهای موجود در عصاره پیاز یافت که ممکن است به مهار تکثیر فیبروبلاست و سنتز کلاژن بیش از حد مسئول تشکیل کلوئید کمک کند.
نتیجه:
استفاده منظم از پماد حاوی عصاره پیاز ممکن است باعث کند شدن رشد بافت اسکار شود اما فقط به میزان کم. اثبات علمی کافی برای تأیید این ادعا وجود ندارد اما استفاده موضعی از عصاره پیاز ممکن است اصلاً گزینه ای بهتر از عدم درمان باشد.
سؤالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
چرا من یک کلوئید دارم؟
من جراحی دارم برای جلوگیری از کلوئید چه کاری می توانم انجام دهم؟
بهترین درمان برای کلوئید من چیست؟
آیا برای خلاص شدن از کلوئید به عمل جراحی نیاز دارم؟
آیا یک کرم بدون نسخه کمک خواهد کرد؟
آیا باید از گرفتن پیرسینگ بدن یا خال کوبی خودداری کنم؟
آیا به دارویی نیاز دارم؟
چه عوارض جانبی می توانم از دارو تجربه کنم؟
آیا من در معرض خطر ابتلا به keloids هستم؟
آیا کلوئید می تواند برگردد؟
آیا کلوئیدها به تدریج رشد می کنند یا دوباره در حال رشد هستند؟
کلوئیدها ناشی از تجمع زیاد کلاژن است که می تواند برای چندین سال ادامه یابد و باعث می شود جای زخم به تدریج بزرگ و بزرگ شود و به مرور زمان افزایش یابد.
در بعضی موارد، جای زخم ممکن است بیش از 3 ماه پس از صدمه واقعی دیده و حتی نمی توانید احتمال بازگشت آن را حتی پس از معالجه رد کنید. احتمال عود بعد از برداشتن جای زخم بیشتر از حد خارج می شود.
کلوئیدها در مقابل زخم هایپرتروفیک
کلوئیدها شباهت زیادی به دسته دیگری از جای زخم ها دارند که به اسکارهای هیپرتروفیک معروف هستند اما بین این دو، فاکتورهای متمایز وجود دارد.
بر خلاف کلوئیدها، زخم هایپرتروفیک تقریباً در همه گروه های نژادی و رنگ پوست شیوع دارد.
تفاوت مهم دیگر این دو در این است که زخم هایپرتروفیک معمولاً محدود به محل آسیب است و تمایل به پژمرده شدن با زمان دارد در حالی که کلوئیدها تمایل دارند که فراتر از محل صدمه گسترش یافته و به جای رکود، رشد خود را ادامه دهند.
زخم هایپرتروفیک نیز بسیار بیشتر از کلوئیدها است.
بین الگوهای کلاژن این دو جای زخم تفاوت وجود دارد. در حالی که کلوئیدها الگوی یا شکل آرایش کلاژن ندارند زخم هایپرتروفیک با افزایش الیاف کلاژن که در یک لایه به موازات درم مستقر می شوند مشخص می شوند.
چه کسی در معرض خطر است؟
برخی از افراد نسبت به سایر افراد تمایل بیشتری به ابتلا به keloids دارند. اینها شامل گروههای زیر می باشد:
مردم تبار آفریقایی-آمریکایی حساسیت بیشتری به این بیماری پوستی نشان می دهند.
افرادی که در محدوده سنی 10 تا 30 سال قرار دارند در معرض خطر ابتلا به کلوئیدها قرار دارند.
اگرچه کلوئیدها بر مردان و زنان به طور یکسان تأثیر می گذارند اما در زنان جوانی که گوششان سوراخ شده است شیوع بالاتری گزارش می شود.
افرادی که تحت عمل جراحی قلب باز قرار گرفته اند بیشتر احتمال دارد که بر اساس محل برش، به طور معمول بالای استخوان سلولی، keloids ایجاد کنند.
برخی از افراد از نظر ژنتیکی مستعد ایجاد زخم هستند و بنابراین در معرض خطر بیشتری برای تشکیل کلوئید قرار دارند.
چه موقع با یک حرفه ای تماس بگیریم
کلوئیدها به عنوان تومورهای خوش خیم طبقه بندی می شوند که بعید به نظر می رسد بدخیم شوند. حتی اگر آنها به عنوان یک نگرانی عمده در سلامتی شناخته نشوند کلوئیدها به عنوان یک آرایشی و بهداشتی قانونی، به ویژه اگر در قسمتهای قابل مشاهده بدن ظاهر شوند شکل می گیرند.
به دلیل دلایل زیر توصیه می شود اگر شرایط به خصوص آزار دهنده باشد با یک متخصص پوست مشورت کنید.
جای زخم بخصوص بزرگ می شود.
جای زخم بیش از حد خارش و ناراحت کننده می شود.
جای زخم به طور مفصل ایجاد می شود که مانع حرکت شما می شود.
جای زخم باعث می شود احساس هوشیاری فوق العاده ای داشته باشید و بر روی بهزیستی عاطفی و روانی خود تأثیر بگذارد.
پرسش و پاسخ
آیا امکان درمان دائمی کلوئید بدون هیچگونه درمانی وجود دارد؟
نه، اسکار دائمی است.
آیا یک کلوئید بعد از درمان می تواند برگردد؟
بله، به خصوص اگر همچنان مالش دهید.
آیا می توان از کلوئیدها جلوگیری کرد؟
بله. اگر تمایل به كلوئید دارید از هرگونه عمل آرایشی یا سایر اقدامات غیر ضروری خودداری كنید.
در غیر این صورت، در زمان جراحی جراح یا متخصص پوست شما باید کورتیزون داخل بینی را وارد کنند تا از بروز آنها جلوگیری شود.
آیا رشد کلوئید می تواند منجر به افزایش خطر سرطان شود؟
نه ، چنین پیوندی وجود ندارد. اگر با این وجود هیچ روش درمانی انجام نشده باشد و یا هیچ گونه آکنه ای در آن ناحیه نداشته باشید و جای زخم به صورت خودبخود رخ داده باشد لطفاً به متخصص پوست خود مراجعه کنید زیرا این می تواند یک رشد سرطان باشد.
آیا یک برش جراحی می تواند منجر به تشکیل کلوئید شود؟
بله، این طور است که به طور معمول یا به دلیل اشکال شدید آکنه اتفاق می افتد.
چگونه یک اسکار کلوئیدی درمان کنیم؟
بهترین درمان تاکنون کورتیزون داخل ضایعه است که هر 6 هفته یکبار انجام می شود. اینجاست که از طریق یک سرنگ کوچک (دیابتی) کورتیزون به کلوئید تزریق می شود.
از مالیدن کلوئید ها خودداری کنید زیرا این امر می تواند باعث تشدید آنها شود. آنها را از آفتاب محافظت کرده و در وهله اول از انجام هرگونه کار غیر ضروری خودداری کنید.
اگر آکنه دارید و در حال شکل گیری کلوئید هستید با کمک متخصص پوست خود آکنه درمان تهاجی کنید.
منبع
ای مدی هلت
نظرات (0)