غدد پاروتید غدد بزاقی اصلی هستند که به صورت جانبی در قسمت عضله ماستر قرار گرفته اند و به صورت خلفی روی عضله استرنوکلیدوماستوئید در پشت زاویه فک کشیده می شوند.
سه جفت غدد بزاقی نسبتاً بزرگ وجود دارد:
غدد پاروتید. در قسمت فوقانی هر گونه، نزدیک گوش قرار دارد. مجرای هر غده پاروتید روی قسمت داخلی گونه، نزدیک دندان مولار فک فوقانی خالی می شود.
غدد زیر فک. آنها مجاری دارند که پشت دندانهای جلویی پایین خالی است.
غدد زیر زبانی. پایین زبان. آنها مجاری دارند که روی کف دهان خالی می شوند
غدد بزاقی مسئول تولید و ترشح بزاق هستند. این مایع وظیفه مرطوب کردن حفره دهان، روان کردن غذای جویده شده در هنگام عبور از گلو می باشد و همچنین ممکن است حاوی آنزیم های گوارشی برای کمک به تجزیه مواد شیمیایی مواد غذایی می باشد. غده پاروتید بزرگترین غده بزاقی است که در دو طرف صورت قرار دارد. مانند هر قسمت از بدن، می تواند آسیب دیده، بیمار و ملتهب شود.
پاروتیدیت چیست؟
پاروتیتیس اصطلاح التهاب غده پاروتید است. این غده ها در نزدیکی زاویه فک و درست زیر گوش قرار دارند. بیشتر موارد حاد ناشی از عفونت، به خصوص باکتریایی یا ویروسی است در حالی که موارد مزمن ممکن است به دلایل مختلف دیگری مانند عفونت، اختلالات خود ایمنی، دارو یا حتی تومورها باشد.
پاروتیدیت ممکن است در یک یا هر دو طرف ایجاد شود (یک طرفه یا دو طرفه). ممکن است باعث تورم غده پاروتید، خشکی دهان، افتادگی و درد شود. دلایل مختلفی برای تورم یا بزرگ شدن غده پاروتید وجود دارد که ممکن است مربوط به التهاب نباشد. بنابراین غده پاروتید متورم ممکن است همیشه پاروتیدیت نباشد و تمام دلایل احتمالی باید مورد بررسی قرار گیرد.
علل پاروتیدیت
دلایل پاروتیدیت را می توان به دلایل عفونی و غیر عفونی تقسیم کرد. بیشتر عفونتها حاد هستند اما پاروتیدیت مزمن ممکن است با عوامل اساسی مانند کمبود ایمنی و بدخیمی همراه باشد. هر شرایطی که بر روی غده پاروتید مانند سنگ های بزاقی یا تنگ شدن مجرای بزاق تأثیر بگذارد می تواند به دلایل مختلف منجر به پاروتیدیت شود. بعضی اوقات به دلایل نامعلوم ممکن است التهاب غده پاروتید ایجاد شود.
عفونت ها
بیشتر موارد عفونی پاروتیدیت به دلیل باکتری یا ویروس است. عفونتهای قارچی بسیار نادر است و احتمالاً در عفونت HIV و کمتر در دیابت کنترل نشده دیده می شود. پاروتیدیت عفونی می تواند حاد باشد جایی که به طور ناگهانی بوجود می آید و عمر کوتاهی دارد و یا پاروتیدیت مزمن است جایی که پایدار یا عود کننده باشد.
پاروتیدیت حاد باکتریایی شایع ترین علل عفونی التهاب غده پاروتید است. غالباً با علل حاد خشکی دهان، به ویژه با کمبود آب بدن همراه است یا ممکن است به عنوان یک عارضه یک بیماری دهان و دندان ایجاد شود. این باکتریها، استافیلوکک اورئوس یکی از مهمترین دلایل ایجاد پاروتیت باکتریایی است.
پاروتیدیت مزمن باکتریایی در افراد مسن شایع تر است با استفاده از داروهای مزمن که باعث خشکی دهان می شود احتمالاً در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف مانند بیماران مبتلا به HIV مثبت و دیابتی ها نیز تأثیر دارد. در حالت مزمن، بیشتر موارد عفونت باکتریایی مکرر است تا یک عفونت مداوم. سل (TB) همچنین ممکن است یک عامل طولانی مدت عفونت پاروتیدیت باشد.
اوریون شایعترین علت ویروسی پاروتیدیت است و معمولاً حاد است. اگرچه زمانی به عنوان یک بیماری شایع در دوران کودکی در نظر گرفته می شد اما با معرفی ایمن سازی در کودکان کمتر دیده می شود. پاروتیدیت مرتبط با اوریون از نظر طبیعی حاد است. با این وجود مواردی وجود دارد که پاروتیدیت با علائم مانند اوریون بوجود می آید به طور مکرر رخ می دهد. علت دقیق این نوع پاروتیت مزمن مشخص نیست.
ضربه
آسیب به غده پاروتید ممکن است مکانیکی یا شیمیایی باشد. تروما مکانیکی ممکن است با ضربات به خصوص در صورت وجود شکستگی در فک، به دنبال جراحی به دهان یا صورت و با برخی از اقدامات دندانپزشکی دیده شود. در مواردی که داروی خاصی برای بافت غده پاروتید سمی باشد تروما شیمیایی ایجاد می شود. سوء مصرف الکل همچنین ممکن است دلیل باشد اگرچه بزرگ شدن غده پاروتید ممکن است با التهاب در طولانی مدت الکل ارتباطی نداشته باشد.
خود ایمنی
پاروتیدیت خود ایمنی به دلیل عملکرد سیستم ایمنی بدن در برابر بافت غده پاروتید است. این ممکن است به سندرم Sjogren مربوط باشد که سایر غدد و بافتها نیز در آن درگیر هستند و منجر به علائم مشخصی مانند خشکی دهان، خشکی چشم و ملتحمه (التهاب ملتحمه چشم) به همراه پاروتیدیت می شود. همه موارد پاروتیدیت خود ایمنی با سندرم شوگرن همراه نیست اما روند بیماری مؤثر بر غده پاروتید اغلب یکسان است.
سایر علل پاروتیت
سنگ بزاق (سیالولیتیازیس)
دارو
تومورها
تنگی یا نقص مجرای بزاقی
اختلالات خوردن مانند بوولیمیا
برخی غذاهای تند
استرس روانی
مصرف زیاد کافئین
علائم و نشانه ها
غده پاروتید یکی از مهمترین عوامل ایجاد کننده بزاق در دهان است. این امر با تحریکات عصبی به غدد بزاقی و همچنین فشار بر روی غده توسط عضلات صورت، هنگام جویدن حاصل می شود. مانند هر اندام، التهاب می تواند باعث درد، تورم، گرما، قرمزی و عملکرد آن شود. گرما و قرمزی ممکن است با وجود پاروتیدیت قابل تشخیص نباشد. با این حال، علائم زیر اغلب وجود دارد:
تورم در یک یا هر دو طرف صورت.
درد و یا حساسیت در طرف آسیب دیده.
خشکی دهان به دلیل کاهش بزاق.
سردرد ممکن است وجود داشته باشد.
تب، در صورت بروز عفونت.
غدد لنفاوی موضعی بزرگ شده بستگی به عللی مانند گره های لنفاوی گردن متورم دارد.
همچنین ممکن است علائم دیگری از جمله کاهش اشتها، مشکل در بلع و ضعف وجود داشته باشد. با این حال، موارد خفیف ممکن است با علائم بسیار کمی همراه باشد. لازم به ذکر است که جدا از غده پاروتید غدد بزاقی زیادی وجود دارد. این غدد بزاقی دیگر، مانند غدد ساب مندیبولار و زیر زبانی، بنابراین می توانند کاهش تولید بزاق را در هنگام آسیب دیدن هر دو غده پاروتید جبران کنند. همچنین صدها غدد بزاقی کوچک (غدد بزاق جزئی) وجود دارد که در حفره دهان نیز وجود دارد.
تشخیص پاروتیدیت
علائم خود را بیان خواهید کرد. پزشک شما را بررسی می کند:
تاریخچه پزشکی
تاریخچه سیگار کشیدن
داروهای فعلی
رژیم غذایی
پزشک همچنین ممکن است سؤال کند که آیا شما:
اخیراً برای جراحی در بیمارستان بستری شده اید. کاهش مصرف مواد غذایی و مایعات بعد از عمل می تواند خطر ابتلا به سنگ های غده بزاقی و عفونت ها را افزایش دهد.
تاکنون معالجه پرتودرمانی برای سرطان سر یا گردن انجام داده است.
تاکنون اوریون یا واکسینه شدن اوریون تشخیص داده شده است.
اخیراً در معرض ابتلا به آنفولانزا یا بیماری ویروسی دیگری قرار گرفته است.
هرگونه بیماری خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید داشته اید.
در مرحله بعد، پزشک سر و گردن شما ، از جمله ناحیه داخل دهان شما را معاینه می کند. پزشک به راحتی روی قسمت هایی از گونه های شما فشار می آورد تا تورم غده پاروتید احساس کند. او همچنین در زیر فک شما بزرگ شدن غدد بزاقی احساس خواهد کرد. در صورت وجود هرگونه حساسیت در طول معاینه به پزشک خود بگویید.
بسته به علائم، سابقه و یافته های بدنی، پزشک ممکن است یک یا چند آزمایش زیر را دستور دهد:
آزمایش خون به دنبال یک تعداد زیاد گلبول سفید، که می تواند یک عفونت باکتریایی را نشان دهد جستجو کنید. آزمایش خون دیگر ممکن است شامل آزمایش برای نشانگان Sjogren ، کمبودهای تغذیه ای و عفونت های ویروسی باشد.
اشعه ایکس برای تشخیص سنگهای غده بزاقی.
اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا توموگرافی کامپیوتری (CT) این تست ها می توانند تومورها و سنگهایی را که در پرتوهای X قابل مشاهده نیستند تشخیص دهند.
آسپیراسیون با سوزن. در این آزمایش از سوزن نازک برای خارج کردن سلول ها از غده بزاقی استفاده می شود تا تومور سرطانی باشد.
سیلوگرافی. رنگ، داخل مجرای غده تزریق می شود تا مسیر جریان بزاق دیده شود.
بیوپسی غده بزاقی. این کار برداشتن یک قطعه کوچک از بافت برای تشخیص کیست، تومور یا سندرم شوگرن است.
تست عملکرد بزاق. برای کمک به تشخیص سندرم Sjogren است.
تست های چشم برای جستجوی شواهدی از سندرم شوگرن.
درمان پاروتیدیت
انتخاب روش درمانی برای غده پاروتید ملتهب بستگی به علت اصلی دارد. با این حال، اقدامات خاصی وجود دارد که صرف نظر از شرایط ایجادکننده، ممکن است باعث تسکین علامت شود. این اقدامات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
داروهایی برای تسکین درد و التهاب مانند (NSAIDs) داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی.
داروهایی برای ترویج ترشح بزاق (sialogogues).
ماساژ ملایم غده.
هیدراتاسیون (نوشیدن آب بیشتر).
درجه تسکین علامت ممکن است متفاوت باشد. علت اصلی پاروتیدیت باید درمان شود و علائم متعاقباً برطرف شود. به عنوان مثال، آنتی بیوتیک ها برای درمان پاروتیدیت باکتریایی تجویز می شوند در حالی که ممکن است از کورتیکواستروئیدها به دلایل خود ایمنی استفاده شود. جراحی معمولاً برای پاروتیدیت لازم نیست اما ممکن است برای موارد مزمن که اپیزود های مکرر وجود دارد در نظر گرفته شود.
پیشگیری پاروتیدیت
شما می توانید خطر ابتلا به عفونت های ویروسی غدد بزاقی را کاهش دهید. برای این کار در برابر اوریون و آنفولانزا ایمن شوید.
دستورالعمل خاصی برای محافظت در برابر انواع دیگر اختلالات غدد بزاقی وجود ندارد. با این حال، این موارد مفید است:
از کشیدن سیگار خودداری کنید.
یک رژیم غذایی سالم بخورید.
روزانه شش تا هشت لیوان آب بنوشید تا از کمبود آب بدن جلوگیری شود.
بهداشت دهان و دندان را با مسواک زدن و نخ دندان مرتب تمرین کنید.
پاروتیدیت - نکاتی در مورد شیوه زندگی
فرد مبتلا باید خود را از همه جدا کند تا از شیوع بیماری به دیگران جلوگیری کند.
برای جلوگیری از انتشار این بیماری از طریق ذرات هوا، عطسه و سرفه را در یک بافت یا آرنج مشاهده کنید.
برای کاهش درد غدد متورم، از هوای سرد یا گرم استفاده کنید.
عفونت مادران در سه ماهه اول بارداری سقط جنین را افزایش می دهد.
ویروس پاروتیدیت قادر به انتقال آلودگی به جفت و جنین است اما بسیاری از مطالعات نتوانسته اند بین حاملگی مادر و سر شریان فمورال ارتباط پیدا کنند.
پاروتیدیت مادرزادی گاهی اوقات می تواند باعث شود نوزاد در تنفس دچار مشکل شود.
ترومبوسیتوپنی نوزادی و طحال نیز پس از عفونت پری ناتال رخ می دهد.
با این وجود، افزایش در طول دوران بارداری مادر، ضعف جنین را اثبات می کند.
پیش اگهی پاروتیدیت
پیش بینی به اختلال بستگی دارد:
سیالولیتیازیس. اگر یک سنگ به موقع برداشته شود پیش آگهی معمولاً عالی است. در حدود یک در هر پنج نفر سنگ ها باز می گردند.
سیالادنیت. با درمان سریع آنتی بیوتیک، پیش آگهی معمولاً بسیار مناسب است. بیشترین خطر عوارض در افراد سالخورده و مبتلایان به بیماریهای مزمن و ناتوان کننده وجود دارد.
عفونت های ویروسی. بیشتر افراد کاملاً بدون عوارض بهبود می یابند.
کیست. در بیشتر موارد، پیش آگهی خوب است. کیست در بعضی از افراد دوباره ایجاد می شود. اما اینها معمولاً بدون عوارض قابل رفع هستند.
تومورهای خوش خیم. پیش آگهی معمولاً بسیار خوب است. با این وجود، تا اواخر 10 تا 15 سال پس از برداشتن اولین تومور، در بعضی از افراد دوباره بروز می کند.
تومورهای بدخیم. پیش آگهی معمولاً برای تومورهای پاروتید بهتر است. این ضعیف است برای:
سرطان غدد بزاقی زیر زبانی یا مینور.
سرطان هایی که به نزدیک عصب صورت حمله کرده اند.
سرطانهای بزرگ که گسترش یافته اند.
سندرم شوگرن. پیش آگهی متفاوت است. برخی افراد فقط علائم خفیف دارند. برخی دیگر اشکال شدیدتری از بیماری دارند که بر کیفیت زندگی تأثیر می گذارد.
سیالادنوزیس. پس از درمان هر بیماری زمینه ای، غدد بزاقی معمولاً به اندازه طبیعی خود برمی گردند.
نظرات (5)