پزشکی

آرتریت روماتوئید، علائم، تشخیص و درمان

آرتریت روماتوئیدآرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که می تواند سبب التهاب مزمن مفاصل و مناطق دیگر بدن می شود. آرتریت روماتوئید می تواند روی مردم در تمام سنین تاثیر بگذارد. علت آرتریت روماتوئید شناخته شده نیست. آرتریت روماتوئید یک بیماری است که باعث درد و تورم در مفاصل می شود. دست ها، پاها و مچ دست را مبتلا می سازد، اما می تواند به قسمت های دیگر بدن نیز آسیب برساند.

 

علائم بیماری آرتریت روماتوئید چیست؟

آرتریت روماتوئید باعث می شود که مفاصل شما متورم، احساس سفتی، حساسیت به لمس، بدشکلی و به طور کلی احساس ناخوشی و خستگی پیدا کند علائم معمولا در طول زمان متفاوت است و از خفیف تا شدید می باشد. خشکی صبحگاهی - خشکی صبحگاهی یک علامت مشخصه از آرتریت روماتوئید است به خصوص اگر بیش از یک ساعت طول بکشد. کارشناسان می گویند که طول مدت خشکی صبحگاهی معمولا نشانه خوبی از فعالیت التهابی این بیماری است. اگر چه بیماران مبتلا به اشکال دیگر از ورم مفاصل ممکن است صبح زود سفتی مفاصل داشته باشند اما بیش از یک ساعت طول نمی کشد.
هنگامی که بیماری فعال است، علائم RA می تواند شامل خستگی، بی قراری، افسردگی، از دست دادن انرژی، کاهش اشتها، تب خفیف، درد مفصل و عضلات و خشکی باشد. سفتی عضلات و مفاصل در صبح را به عنوان خشکی صبحگاهی می گویند. آرتروز در زمان شعله ورشدن بیماری شایع است. همچنین در زمان شعله ورشدن، مفاصل اغلب گرم، قرمز، متورم، دردناک و حساس به لمس است. این وضعیت گاهی اوقات می تواند بسیار دردناک باشد و رفت و آمد و کارهای روزانه را دشوار کند.
هنگامی که علایم بدتر می شود، یعنی بیماری شعله ور شده و یا از جا در رفته است. پیش بینی شعله ور شدن غیر ممکن است و آرتریت روماتوئید در زندگی مشکل ایجاد می کنند.

مطلب مرتبط: رژیم لاغری آنلاین
نرم افزار رژیم لاغری، برنامه کاهش وزن خود را به صورت آنلاین در موبایل و ایمیل خود دریافت کنید
رژیم لاغری
 

خشکی صبحگاهی - خشکی صبحگاهی یک علامت مشخصه از آرتریت روماتوئید است به خصوص اگر بیش از یک ساعت طول بکشد. کارشناسان می گویند که طول مدت خشکی صبحگاهی معمولا نشانه خوبی از فعالیت التهابی این بیماری است. اگر چه بیماران مبتلا به اشکال دیگر از ورم مفاصل ممکن است صبح زود سفتی مفاصل داشته باشند اما بیش از یک ساعت طول نمی کشد.

از دست دادن از دست دادن اشتها یا وزن - تعداد قابل توجهی از بیماران ممکن است از دست دادن اشتها و کاهش وزن را پس از آن تجربه کنند.
بیمار ممکن است دست های قرمز و باد کرده داشته باشند.
علائم غیر اختصاصی شبیه سرماخوردگی سیستمیک ممکن است هفته ها تا ماه ها قبل از ظهور علائم دیگر احساس شود.
تب - درجه معمولا کم (37 ° - 38 ° C) است . تب بالاتر اغلب نشان دهنده یک علت عفونی (بیماری های دیگر) است.
آرتریت روماتوئید یک بیماری سیستمیک است ( یعنی روی تمام بدن تاثیر می گذارد) و می تواند سبب علائمی در قسمت های دیگر بدن شود
التهاب در ریه ها - این معمولا باعث عوارضی نمی شود. اگر تنگی نفس بیمارپیشرفت کرد از داروها ممکن است برای کاهش التهاب ریه ها استفاده شود.
التهاب غشای در اطراف ریه ها ( پرده جنب )
التهاب پریکارد - یک کیسه دو جداره است که شامل قلب و ریشه های رگ های خونی بزرگ است.
التهاب پوشش بیرونی سفید و سخت در طول کره چشم ( صلبیه ) – حدوداً روی 5٪ از بیماران تاثیر می گذارد. ممکن است چشم ها قرمز، دردناک و احتمالا خشک باشد.
ضایعات ندولی - در حدود 1 در هر 4 بیمار مبتلا به آرتریت روماتوئید توده در زیر پوست وجود دارد - ندول های روماتویید تمایل دارند که در روی پوست آرنج و ساعد رخ می دهد. آنها ممکن است دردناک باشد اما معمولا درد ندارند.
التهاب غدد اشک آور
التهاب غدد بزاقی
التهاب مفصل کریکوآرتنوئید - این یک مفصل در حنجره ( جعبه صدا ) است. هنگامی ملتهب شود می تواند خشونت صدا شود.

چرا آرتریت روماتوئید اتفاق می افتد؟

آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است. این زمانی است که سیستم ایمنی بدن معمولا به جنگ عفونت و به سلولهای پوشاننده مفاصل حمله کرده و آنها را متورم، سفت و دردناک می کند. و با گذشت زمان می تواند به مفاصل، غضروف و استخوان های نزدیک آسیب برساند. پوشش صاف غشاء ( لایه نازک از سلول ) است که مفاصل ما را احاطه کرده است و سینوویوم نامیده می شود. سینوویوم تولید یک ماده روشن ( مایع سینوویال ) که روان است و تغذیه غضروف و استخوان در داخل کپسول مفصل را انجام می دهد.
هنگامی که سیستم ایمنی بدن به سینوویوم حمله می کند آرتریت روماتوئید ممکن است رخ دهد. آنتی بادی به سینوویوم حمله و سبب درد و التهاب می شود سینوویوم ضخیم تر می شود و ممکن است در نهایت موجب نابود کردن غضروف ( بافت همبند چسبناک بین استخوان ) و استخوان در داخل مفصل شود. این مفصل توسط تاندون ( بافتی که استخوان را به عضله متصل می کند ) و رباط ( بافت استخوان و غضروف متصل ) نگهداری می شود. این تاندون ها و لیگامان تضعیف و کشش پیدا کرده و در نهایت شکل و پیکربندی آن از دست می رود. و ممکن است در نهایت به طور کامل نابود شوند هیچ کس واقعا نمی داند این فرایند چگونه شروع می شود. کارشناسان می گویند که برخی از افراد به صورت ژنتیکی به عوامل محیطی که ممکن است آرتریت روماتوئید را آغاز کند مانند برخی از باکتری ها و یا ویروس ها مستعد هستند. با این حال، در این مورد نظریه ای ثابت نشده است.
آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است
خود ایمنی یک بیماری است که به بافت های بدن توسط سیستم ایمنی بدن حمله می شود. سیستم ایمنی یک سیستم پیچیده در بدن ما است که برای نابود کردن مهاجمان نامطلوب از جمله عوامل عفونی طراحی شده است. فرد مبتلا به یک بیماری خود ایمنی، آنتی بادی های غیر معمول در خون او وجود دارد است که به بافت های بدن خودش حمله می کنند.
در مورد آرتریت روماتوئید، سیستم ایمنی بدن آنتی بادی را به دیواره مفاصل ( سینوویوم ) می فرستد و آنها به جای باکتری های مضر و ویروس ها به بافت های اطراف مفصل حمله می کنند.

آزمایشات خون برای تشخیص آرتریت روماتوئید

در معاینه فیزیکی، دکتر مفاصل شما را برای تورم، قرمزی و گرمی بررسی می کند او همچنین رفلکس و قدرت عضلانی را بررسی می کند. افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید ESR بالا دارند ( که حضور یک فرآیند التهابی را در بدن ثابت می کند ). دیگر آزمایش معمول خون فاکتور روماتوئید و پپتید سیترولینه ضد چرخه ای آنتی بادی (anti ccp) است. دکتر شما ممکن است توصیه به اشعه X برای کمک به پیگیری پیشرفت آرتریت روماتوئید در مفاصل شما در طول زمان نماید
پازل تشخیصی برای RA
التهاب مزمن مفاصل، در حدود 1.3 میلیون آمریکایی را تحت تاثیر قرار داده است تشخیص این بیماری مانند اختلالات دیگر اغلب طول می کشد. اگر شما خشکی صبحگاهی و درد در مفاصل متقارن دارید ممکن است آرتریت روماتوئید، آرتروز و یا چیزی مانند سرطان داشته باشید یا ممکن است به علت چیز ساده ای مانند یک تشک بد باشد.
نقش آزمایش خون - آزمایش های خون، تشخیص آرتریت روماتوئید را قطعی نمی کند اما روماتولوژیست را در تشخیص کمک می کند. آزمایش خون پیشرفت را نشان می دهد.
بعد از اینکه آرتریت روماتوئید تشخیص داده شد آزمایشات خون برای نظارت بر عوارض جانبی داروهای مورد استفاده در درمان انجام می شود.
فاکتور روماتوئید - این آزمایش برای فاکتور روماتوئید آنتی بادی ( RF ) جم آوری شده در سینوویوم مفاصل انجام می شود. این آنتی بادی ها در حال حاضر در حدود 80 درصد از بیماران مبتلا به RA وجود دارد.
سرعت رسوب گلبولهای قرمز (ESR) و ( C-Reactive Protein ) - سرعت رسوب گلبول قرمز بالا ممکن است التهاب در مفاصل را نشان دهد و نیزسطوح بالای CRP را نشان می دهد.
شمارش کامل خون CBC - این تست شامل آزمایش هموگلوبین و هماتوکریت، که ممکن است کم خونی ( شاخص RA ) را نشان می دهد.
تست RF - آنتی بادی فاکتور روماتوئید در سینوویوم مفاصل جمع آوری می شود. اما این آنتی بادی ممکن است در اختلالات دیگری هم مثبت شود رایج ترین شکل از آنتی بادی به نام ایمونوگلوبولین آنتی بادی IgM است هنگامی که این آنتی بادی به بافت های سالم بدن متصل شود می تواند آسیب ایجاد کنید.
اگر شما آرتریت روماتوئید دارید تست RF مناسب برای تعیین نیست. در حالی که 80 درصد از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید این عامل را دارند و 20 درصد  ندارند 10 درصد از افراد فاکتور روماتوئید مثبت به علت بیمارهای ( هپاتیت، سرطان خون، لوپوس و یا سایر اختلالات ) است و آرتریت روماتوئید ندارند.
تفسیر نتایجRF
نتایج آزمون فاکتور روماتوئید به عنوان واحد در هر میلی لیتر یا غلظت آنتی بادی در خون گزارش شده است سطح نرمال آنتی بادی هایRF  در خون شما کمتر از 40 تا 60 واحد / میلی لیتر و یا غلظت آنتی بادی زیر 1:80 است اعداد بالاتر نشان می دهد که نتیجه فاکتور روماتوئید مثبت است.
عدد بالاتر احتمال آرتریت روماتوئید و یا احتمالا ابتلا به سندرم شوگرن، یک بیماری خود ایمنی که باعث خشکی چشم ها و دهان می شود وجود دارد.
تست ESR - سرعت رسوب گلبول قرمز  ( ESR )نامیده می شود التهاب با دیدن رسوب سلول های قرمز خون اندازه گیری می شود خون شما در یک لوله آزمایش قرار داده می شود و چگونگی سرعت رسوب گلبول های قرمز خون، سلول های شناور به طرف پایین مشاهده می شود .
پروتئین ها در التهاب سبب می شود سلول های قرمز خون به هم بچسبند و به پایین لوله بروند اگر سلول های قرمز خون سریع تر به انتهای لوله آزمایش فرو روند به این معنی است که بیمار به التهابی، مانند آرتریت روماتوئید گرفتار است و لذا سرعت رسوب سریع تر، نشان می دهد که التهاب بیشتر است.
پروتئین واکنشی C - پروتئین واکنشی سی (CRP) است که توسط کبد به عنوان یک نتیجه ای از التهاب تولید می شود  CRPآرتریت روماتوئید را تایید نمی کند بلکه شدت بیماری را نشان می دهد تستCRP ممکن است حساس تر از آزمون ESR باشد.
اگر شما یک منفی کاذب در تست RF،ESR و یا تست پروتئین واکنشی سی داشته باشید ممکن است نشانه ای از آرتریت روماتوئید وجود داشته باشد.
با این حال، این واقعیت است که هر دو یک پاسخ ایمنی یا عفونت باکتریایی می تواند در پروتئین واکنشی  Cتاثیر بگذارد و نتایج تست CRP را پیچیده کند.
شمارش کامل خون - شمارش کامل خون یک آزمایش روتین است این تست شمارش سلول های سفید و قرمز خون را نشان می دهد تست هموگلوبین توانایی بدن در حمل اکسیژن را نشان میدهد هموگلوبین پایین می تواند آرتریت روماتوئید را نشان می دهد آزمایش شمارش کامل خون نیز می تواند وجود کم خونی را نشان دهند.
قرار دادن پازل کنار هم
اگر شما ترکیبی از آنتی بادی های RF و درد مفاصل متقارن دارید این ممکن است RA را نشان دهد. درد مفاصل که به طور معمول در مچ دست، دست، آرنج، شانه، مچ پا وجود دارد
اشعه X - اشعه X می تواند به تایید تشخیص کمک کند. دکتر شما نیز ممکن است به صورت دوره ای درخواست اشعه X برای نظارت بر پیشرفت اختلال درخواست کند.
اسکن تصویر برداری و عکس برداری با اشعه X - یک تصویر اشعهX  از مفاصل بیمار می تواند در تعیین نوع ورم مفاصل به دکتر کمک کند اشعه X می تواند به پیگیری پیشرفت آرتریت روماتوئید در مفاصل در طول زمان کمک کند.
تصویربرداری MRI - دستگاه  MRIبا استفاده از امواج مغناطیسی و رادیویی به منظور ایجاد تصاویر دقیق از بدن می باشد.
معیارهای تشخیصی آرتریت روماتوئید
در سال 1987، کالج روماتولوژی آمریکا معیارهای زیر را برای طبقه بندی آرتریت روماتوئید تعریف می کند.
خشکی صبحگاهی بیش از یک ساعت در صبح ها به مدت حداقل شش هفته باشد.
آرتروز و تورم بافت نرم در بیش از 3 تا از 14 مفصل برای یک دوره حداقل شش هفته ای باشد.
آرتریت مفاصل دست، برای یک دوره حداقل شش هفته می باشد.
آرتریت متقارن، برای یک دوره حداقل شش هفته باشد.
ندولهای زیر پوستی در مکان های خاص وجود داشته باشد.
فاکتور روماتوئید در سطح> صدک 95 باشد.
تغییرات رادیولوژیک که فرسایش مفصل را نشان دهد.
برای تشخیص ارتریت روماتوئید حداقل 4 تا از کرایتریاهای بالا را باید داشته باشد.

تشخیص افتراقی آرتریت روماتوئید از دیگر وضعیت های پزشکی

در زمان تشخیص آرتریت روماتوئید باید از دیگر شرایط ممکن که ممکن است علائم و نشانه های مشابه  داشته باشند متمایز شوند. این خدمات عبارتند از:
نقرس - این معمولا شامل مفاصل خاص است.  که می توان با کشیدن مایع مفصلی از آرتریت رواتوئید افتراق داد.
آرتروز - آزمایش خون و اشعه X از مفاصل مبتلا می تواند به تشخیص این بیماری کمک کند.
SLE (لوپوس اریتماتوس) - علائم بالینی خاص و آزمایش خون ( آنتی بادی ضد DNA دو رشته ای) می تواند این وضعیت را آرتریت روماتوئید متمایز نماید.
نوع خاصی از ورم مفاصل پسوریاتیک - که می توان از آرتریت روماتوئید با چک کردن تغییرات ناخن و علائم پوستی مشخص کرد.
بیماری لایم - با آزمایش خون در مناطق اندمیک مشخص می توان از آرتریت روماتوئید افتراق داد.
آرتریت واکنشی ( مورد استفاده برای بیماری ریتر شناخته می شود) - معمولا با اورتریت، التهاب ملتحمه،ایریتیس، زخم های دهان بدون درد و blennorrhagica keratoderma مرتبط است. آرتریت متقارن نیست و معمولا شامل پاشنه پا، مفاصل ساکروایلیاک و همچنین مفاصل بزرگ پا است. در آرتریت روماتوئید مفاصل به طور متقارن درگیر (به عنوان مثال هر دو زانو، هر دو دستو غیره) هستند.
اسپوندیلیت انکیلوزان - شامل جوش خوردن مهره در ستون فقرات است و به طور کلی بیشتر در مردان رخ می دهد.
در شرایط نادر درد مفاصل ممکن است به علت سارکوئیدوز، آمیلوئیدوز، بیماری ویپل، تب حاد رماتیسمی، و آرتریت گنوکوکی باشد

درمان آرتریت روماتوئید

هیچ درمان شناخته شده برای این بیماری وجود ندارد. با این حال، تشخیص زودرس و درمان می تواند علائم را کنترل و مانع از کار افتادگی شود. تا به امروز، هدف از درمان در آرتریت روماتوئید کاهش التهاب مفاصل و درد، به حداکثر رساندن عملکرد مفاصل، جلوگیری از تخریب مفاصل و بدشکلی می باشد.
گزینه های درمانی شامل:
دارو - برای تسکین علائم و یا کندی پیشرفت بیماری
عمل جراحی - برای اصلاح مشکلات مفاصل
درمان های حمایتی - مانند فیزیوتراپی
طب مکمل - مانند ماساژ یا طب سوزنی که در برخی از افراد مفید است
دو گروه از داروها در درمان آرتریت روماتوئید استفاده می شود داروهای سریع عمل ( داروهای خط اول ) و آهسته عمل داروهای خط دوم ( همچنین به عنوان داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری و یا DMARD ها نامیده می شود ). داروهای خط اول، مانند آسپرین و کورتون ( کورتیکواستروئیدها )، برای کاهش درد و التهاب استفاده می شود. آهسته اثر داروهای خط دوم، مانند متوترکسات ( Rheumatrex، Trexall، Otrexup )، و هیدروکسی کلروکین ( Plaqueni )، ترویج بهبود بیماری و جلوگیری از پیشرفت تخریب مفاصل استفاده می شود.
درجه تخریب آرتریت روماتوئید در میان افراد مبتلا متفاوت است. کسانی انواع کمتر مخرب این بیماری و یا بیماری است که پس از سالها فعالیت کاهش یافته است را داشته باشند با استراحت، کنترل درد و داروهای ضد التهاب به تنهایی اداره می شود با این حال اکثر افراد نیاز به داروهای خط دوم تهاجمی تر، مانند متوترکسات، علاوه بر عوامل ضد التهاب دارند. گاهی اوقات این داروهای خط دوم در ترکیب استفاده می شود. در برخی از موارد با تغییر شکل شدید مفصل، عمل جراحی ممکن است لازم باشد.

داروهای خط اول آرتریت روماتوئید

Acetylsalicylate ( آسپرین )، ناپروکسن ( Naprosyn )، ایبوپروفن (Advil، و Medipren، موترین)، و اتودولاک ( Lodine ) نمونه هایی از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی ( NSAIDs ) می باشد. NSAID ها داروهایی که سبب کاهش التهاب، درد و تورم می باشد. آسپرین در دوزهای بالاتر در درمان سردرد و تب استفاده می شود یک داروی ضد التهاب موثر برای این بیماری است. آسپرین برای مشکلات مشترک از دوران مصر باستان استفاده می شد. NSAID ها جدیدتر تنها به اندازه آسپرین در کاهش درد و التهاب با دوزهای کمتر در هر روز موثر است. پاسخ بیماران به داروهای NSAID مختلف متفاوت است. شایع ترین عوارض جانبی مصرف آسپرین و سایر NSAID ها شامل ناراحتی معده، درد شکمی، زخم و حتی خونریزی از دستگاه گوارش می باشد. به منظور کاهش عوارض جانبی گوارشی، استروئیدی معمولا با غذا مصرف می شود. داروهای اضافی تر غالبا برای محافظت از معده ذر اثر زخم  NSAIDs توصیه می شود. این داروها شامل داروهای ضد اسید، سوکرالفات (Carafate)، مهار کننده های پمپ پروتون (Prevacid و دیگران) و میزوپروستول ( Cytotec ) داروهای NSAID جدید مانند سلکوکسیب (celebrex)، که دارای اثر ضد التهابی با خطر کمتر تحریک معده می باشد
داروهای کورتیکواستروئیدی که می تواند به صورت خوراکی داده شود و یا به طور مستقیم به بافت ها و مفاصل تزریق می شود. آنها قوی تر از NSAID ها در کاهش التهاب و بازگرداندن حرکت و عملکرد مفصل  عمل می کند کورتیکواستروئیدها در زمان شعله ور شدن شدید بیماری و یا وقتی که بیماری به NSAID ها پاسخ نمی دهد برای دوره های کوتاه مدت مفید هستند. با این حال، کورتیکواستروئیدها می تواند عوارض جانبی جدی داشته باشد، به ویژه هنگامی که در دوزهای بالا برای دوره های طولانی از زمان داده شود. این عوارض عبارتند از: افزایش وزن، پف کردگی صورت، نازک شدن پوست و استخوان، کبود شدن، آب مروارید، خطر ابتلا به عفونت، هدر رفتن عضله و تخریب مفاصل بزرگ، مانند ( باسن ) می شود. استروئیدها همچنین خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهد. این اثرات جانبی را می توان تا حدی با کاهش تدریجی دوز کورتیکواستروئیدها کاهش داد. اگر کورتیکواستروئیدها به طور ناگهانی قطع شود موجب عود بیماری و یا سایر علائم ترک کورتیکواستروئید می شود از علت پوکی استخوان ممکن است با مصرف مکمل کلسیم و ویتامین D جلوگیری کرد.

داروهای خط دوم درمان آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید نیاز به داروهای دیگری علاوه بر داروهای غیر استروئیدی و کورتون برای جلوگیری از آسیب پیشرونده غضروف، استخوان و بافت نرم مجاور دارد. DMARD ها ( disease-modifying antirheumatic drugs ) هستند. این داروهای خط دوم و یا داروهای آهسته اقدام، ممکن است هفته ها تا ماه ها طول بکشد تا به نتیجه برسد. آنها برای مدت طولانی، حتی سال، در دوزهای مختلف استفاده می شود. گاهی اوقات تعدادی از داروهای خط دوم DMARD با هم به عنوان درمان ترکیبی استفاده می شود.
هیدروکسی کلروکین ( Plaquenil ) مربوط به گنه گنه است و نیز در درمان مالاریا استفاده می شود. این است که بیش از دوره های طولانی برای درمان آرتریت روماتوئید استفاده می شود. عوارض جانبی احتمالی شامل ناراحتی معده، بثورات پوستی، ضعف عضلانی و تغییرات بینایی می باشد. اگر چه تغییرات بینایی بسیار نادر است در افرادی که از Plaquenil استفاده می کنند باید توسط یک چشم پزشک مانیتور شوند.
سولفاسالازین ( Azulfidine ) یک داروی خوراکی به طور سنتی و در درمان خفیف تا نسبتا شدید بیماری التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو و کولیت کرون استفاده می شود. Azulfidine برای درمان آرتریت روماتوئید در ترکیب با داروهای ضد التهاب استفاده می شود. Azulfidine عموما به خوبی تحمل می شود. عوارض جانبی شایع عبارتند از راش و ناراحتی معده است. از آنجا که Azulfidine از ترکیبات سولفا و سالیسیلات ساخته شده است باید توسط افراد مبتلا به آلرژی سولفا اجتناب شود.
متوتروکسات در میان پزشکان به عنوان یک داروی اولیه خط دوم به دلیل هر دو اثر و عوارض نسبتا نادر محبوب می باشد متوتروکسات یک داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی است. این می تواند مغز استخوان و کبد را تحت تاثیر قرار داده و حتی به ندرت باعث بروز سیروز می شود. در تمام افرادی که از متوتروکسات استفاده می کنند باید به طور منظم تست های خونی برای نظارت بر شمارش سلولهای خونی و عملکرد کبد انجام شود. مصرف اسید فولیک به عنوان یک مکمل می تواند خطر عوارض جانبی متوترکسات را کاهش دهد.
از نمک های طلا در درمان آرتریت روماتوئید در طول قرن های گذشته استفاده شده است. تیوگلوکز طلا (Solganal) و تیومالات طلا (Myochrysine) به صورت تزریق و در ابتدا هفتگی و سپس ماه و سال داده شده است. طلای خوراکی اورانفین (Ridaura) معرفی شده است. عوارض جانبی از طلای ( خوراکی و تزریقی ) عبارتند از: بثورات پوست، زخم دهان، آسیب کلیوی با نشت پروتئین در ادرار و آسیب مغز استخوان با کم خونی وکاهش گلبولهای سفید است. کسانی که تحت درمان با طلا هستند باید به طور مرتب با آزمایش خون و ادرار تحت نظارت باشند. طلای خوراکی می تواند منجر به اسهال شود. این داروهای طلا به دلیل در دسترس بودن درمان های موثر، به خصوص متوترکسات کمتر استفاده می شود.
دی پنسیلامین ( Depen, Cuprimine ) می تواند در موارد مترقی و پیشروی آرتریت روماتوئید مفید باشد. عوارض جانبی آن شبیه به طلا است. و عبارتند از تب، لرز، زخم دهان، طعم فلزی در دهان، خارش پوست، آسیب کلیه و مغز استخوان، ناراحتی معده، و کبودی می باشند. در افرادی که این دارو را نیاز دارند آزمایش خون و تست ادرار انجام دهند.
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی داروهای قدرتمندی هستند که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کنند. تعدادی از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی در درمان آرتریت روماتوئید استفاده می شود. آنها عبارتند از متوتروکسات که در بالا توضیح داده شد آزاتیوپرین ( Imuran )، سیکلوفسفامید ( Cytoxan )، کلرامبوسیل ( Leukeran )، سیکلوسپورین ( Sandimmune ) می باشد. با توجه به عوارض بالقوه جدی، داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی ( به غیر از متوترکسات ) به طور کلی برای کسانی که بیماری بسیار تهاجمی و یا کسانی که با عوارض جدی التهاب روماتوئید، مانند التهاب عروق ( واسکولیت ) دارند استفاده می شود. به جز متوترکسات، که اغلب با عوارض جانبی جدی همراه نیست با تست خون کنترل می باشد. متوتروکسات به یک داروی خط دوم تبدیل شده است
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی می تواند عملکرد مغز استخوان را کاهش داده و منجر به کم خونی شوند سلول های سفید کم و تعداد پلاکتها را نیز کم می کند. تعداد کم سلول های سفید می تواند خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهد در حالی که تعداد کم پلاکتها می تواند خطر خونریزی را افزایش دهد. متوتروکسات به ندرت می تواند به سیروز کبدی منجر شود. سیکلوسپورین می تواند باعث آسیب کلیه و فشار خون بالا شود. با توجه به عوارض بالقوه جدی، داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی در دوزهای پایین، معمولا در ترکیب با عوامل ضد التهاب استفاده می شود.
ترکیب DMARD ها سنتی، از جمله سولفاسالازین، متوترکسات و هیدروکسی کلروکین با هم توسط محققان نشان داده شده است که یکی دیگر از روش های قوی از متوقف کردن پیشرفت بیماری آرتریت روماتوئید است.

DMARD ها جدیدتر برای درمان آرتریت روماتوئید چیست؟

لفلونامید ( Arava )، داروهای بیولوژیم اتانرسپت ( Enbrel )، این فلیکسیماب ( Remicade )، اناکرینا ( Kineret )، آدالیموماب (Kineret  )، ریتوکسیماب ( Rituxan )، آباتاسپت (Orencia  ) گلیموماب ( Simponi )، پگول سرتولیزوموماب ( Cimzia )، توسیلیزوماب ( Actemra )، توفاسیتینیب ( Actemra ) هر کدام از این داروها می تواند خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهد
Leflunomide در دسترس است و به تسکین علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری موثر است. Arava می تواند سبب بیماری های کبدی، اسهال، ریزش مو و یا راش در بعضی افراد شود. لازم است به طور کلی در زنان که ممکن است باردار شدن اجتناب شود.
DMARD های بیولوژیک نشان دهنده یک رویکرد جدید به درمان آرتریت روماتوئید و محصولات بیوتکنولوژی مدرن هستند. در مقایسه با DMARD های سنتی، داروهای بیولوژیک یک شروع سریع دارند و می تواند اثرات قدرتمند در متوقف کردن آسیب مفصلی پیشرونده داشته باشد.
آنکارینا ( Kineret ) یکی دیگر از درمان DMARD بیولوژیک است که برای درمان در حد متوسط و آرتریت روماتوئید شدید استفاده می شود. Anakinra به یک پروتئین فرستنده سلول (IL-1، یک سایتوکین پیش از التهاب ) اتصال پیدا می کند. Anakinra در زیر پوست در روز تزریق می شود. Anakinra می تواند به تنهایی و یا با DMARD های دیگر استفاده شود.
ریتوکسیماب ( Rituxan ) آنتی بادی است که برای اولین بار برای درمان لنفوم ( سرطان غدد لنفاوی ) مورد استفاده قرار گرفت Rituximab می تواند در درمان بیماری های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید موثر است چرا که باعث آلوده شدن B - سلول، که سلول های مهم التهاب و در تولید آنتی بادی غیر طبیعی هستند Rituximab برای درمان در حد متوسط آرتریت روماتوئید به شدت فعال در بیمارانی که به درمان با بیولوژیک TNF- مسدود کننده شکست خورده است استفاده می شود. مطالعات اولیه نشان داده اند که Rituximab همچنین مشخص شد که در درمان آرتریت روماتوئید شدید همراه با التهاب عروقی خونی ( واسکولیت ) و کرایوگلوبولینمی سودمند است. Rituximab انفوزیون داخل وریدی در دو دوز در دو هفته و هر شش ماه داده می شود
آباتاسپت ( Orencia ) یک داروی بیولوژیک است که T- سلول فعال را بلوک می کند. Abatacept برای درمان بیماران بزرگسالی که در درمان با داروهای DMARD سنتی شکست خورده است استفاده می شود. Abatacept انفوزیون داخل وریدی به صورت ماهیانه داده می شود.
توسیلیزوماب ( Actemra ) اخیرا برای درمان بیماران بالغ با ورم مفاصل متوسط و به شدت فعال روماتوئید ( RA ) که پاسخ ناکافی به یک یا چند فاکتور نکروز تومور (TNF) روش های درمانی آنتاگونیست داشته اند تایید شده است. Tocilizumab اولین داروی بیولوژیک تایید شده است که بلوک های اینترلوکین 6 (IL-6) است. Tocilizumab به صورت ماهیانه انفوزیون داخل وریدی داده شده است.
توفاسیتینیب ( Xeljanz ) اولین DMARD بیولوژیک خوراکی برای درمان بزرگسالان مبتلا به متوسط  آرتریت روماتوئید و به شدت فعال است که در آن متوترکسات به خوبی کار نمی کند. این داروی نسخه ای است که از راه دهان دو بار در روز مصرف می شود.
در حالی که داروهای بیولوژیک هستند که اغلب با DMARD ها سنتی در درمان آرتریت روماتوئید ترکیب شده است آنها به طور کلی با دیگر داروهای بیولوژیک به دلیل خطر غیر قابل قبول برای عفونت های جدی استفاده نمی شود.

عوارض بیماری آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید می تواند به بسیاری از شرایط دیگر منجر شود.
شایع ترین عوارض عبارت از سندرم تونل کارپ و التهاب مناطق دیگر بدن مانند ریه ها، قلب و چشم است. بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید در معرض خطر بالای ابتلا به شرایط زیر هستند.
سندرم تونل مچ دست - یک نوع از آسیب های عصبی ( نوروپاتی ) ناشی از فشرده سازی و تحریک عصب مدیان در مچ دست است. یک کانال استخوانی در سمت کف دست که عصب مدیان در آن عبور می کند سندرم تونل کارپال یک وضعیت شایع در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید است. علائم شامل درد، بی حسی و سوزن سوزن شدن در انگشتان دست، انگشت شست و بخشی از دست امی باشد.
التهاب در جای دیگر - افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید ممکن است التهاب در ریه ها، قلب، رگ های خونی، چشم ها و دیگر قسمت های بدن پیدا کنند.
پارگی تاندون - تاندون ملتهب شده در موارد شدید التهاب تاندون، می تواند پاره شود ( به خصوص در پشت انگشتان دست )
میلوپاتی گردن رحم - دررفتگی مفاصل در بالای ستون فقرات سبب فشار به نخاع میشود. این وضعیت تا حد زیادی روی تحرک بیمار تاثیر می گذارد. ریسک میلوپاتی گردن رحم در اثر آرتریت روماتوئید طولانی مدت، افزایش می یابد.
واسکولیت التهاب رگ های خونی است که می تواند سبب تضعیف، ضخیم شدن، باریک شدن و زخم شدن عروق خونی شود. در موارد پیشرفته جریان خون در اندام ها و بافت ها ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد.
استعداد ابتلا به عفونت - فرد مبتلا به آرتریت روماتوئید است در معرض خطر بیشتر ابتلا به سرماخوردگی، آنفلوآنزا، ذات الریه و عفونت های دیگراست. و در صورت مصرف داروهای سرکوب کننده ایمنی خطر بالاتر است. بیماران باید واکسیناسیون مناسب انجام دهند

مطالب مرتبط

دکتر فتحی
Author: دکتر فتحی

امیدوارم کمکی هرچند کوچک به ارتقا سلامت جامعه شود. سوالات خود را می توانید در انجمن سلامتی مطرح نمایید برای مطرح کردن سوال کلیک کنید. جهت مطرح کردن سوالات خصوصی کلیک کنید.
.




سوال یا نظر خود را مطرح نمایید.

ارسال نظر به صورت مهمان
پیوست ها (0 / 3)
Share Your Location

نظرات (29)

رتبه 5 از 5 بر مبنای 2 رای

  1. سمیرا
  1. 5 / 5

بسیار عالی بود. سپاسگزارم

  پیوست ها
 

  1. فاطمه

سلام
آیا از راه تغذیه میشه آرتریت رو کنترل کرد؟ اگه میشه لطفا بگین با خوردن چه مواد غذایی این امکان وجود دارد؟

  پیوست ها
 

  1. دکتر فتحی    فاطمه
  1. 4.5 / 5

سلام. تغذیه در آرتریت نقش مهمی دارد غذاهای التهاب زا را ترک کنید و غذاهای ضد التهاب مصرف کنید این مقاله رژیم غذایی برای ارتریت را بخوانید

  پیوست ها
 

  1. زهرا فروغ

بسیار خوب نوشته شده . درود بر شما.

  پیوست ها
 

  1. آوا

با سلام.من سال 90 علائم بیماری رو پیدا کردم اما تا نزدیک 9 ماه طول کشید تا دکتری متوجه بیماری ارتریت روماتوئید شد.گفت خفیفه و به سرعت شروع به درمان کرد برام.یک سال دارو مصرف کردم.خرداد92 جواب آزمایش هام خوب بود و پزشک گفت خوب شدی اما هر از گاهی...

با سلام.من سال 90 علائم بیماری رو پیدا کردم اما تا نزدیک 9 ماه طول کشید تا دکتری متوجه بیماری ارتریت روماتوئید شد.گفت خفیفه و به سرعت شروع به درمان کرد برام.یک سال دارو مصرف کردم.خرداد92 جواب آزمایش هام خوب بود و پزشک گفت خوب شدی اما هر از گاهی ممکنه علائمت کوتاه مدت برگرده.اما از تابستان 95 دوباره تمام علائم بی وقفه برگشتند سراغم به غیر از تب شدید.البته دمای بدنم خیلی وقتها زیاده مربوط به حملات دردم نیست فقط.ریه هام حالت سوزش شبیه سرماخوردگی میگیره.وسط قفسه سینه درد و فشار شدید حس می کنم.از آرنج تا گف دستم حالت گز گز شدن و خواب رفتن و درد شدید داره.اما تست های خونی م نرماله.مشکل از کجاست؟این دردها مال همون بیماری آرتریته؟اگه درمان شدم چرا باز هم درد و علائم دارم؟آیا مشکل خاصی برای ریه و قلبم به وجود اومده؟بتورات پوستی هم دارم که تو ناحیه شکم و کمرم هستش و انقدر خارش داره که خون می افته.کبودی های گاه و بی گاه بی علت از لگن به پائین دارم.درد بسیار شدید هم در عمق ران به محض نشستن یا خوابیدن روش دارم.لطفا بهم بگید مشکل از کجاست.

ادامه مطلب
  پیوست ها
 

  1. حسین محمدی

سلام جناب اقای دکتر.
امیدوارم بتونین کمکم کنید. من 37 سال دارم (مرد) و بیشتر اوقاتم رو پشت کامپیوتر بودم. الان مشکلی که دارم از ناحیه لگن احساس درد میکنم. اون انعطاف سابق رو دیگه نداره و وقتی سعی میکنم کمی پا ها رو باز کنم (نه بصورت جلو و عقب، به...

سلام جناب اقای دکتر.
امیدوارم بتونین کمکم کنید. من 37 سال دارم (مرد) و بیشتر اوقاتم رو پشت کامپیوتر بودم. الان مشکلی که دارم از ناحیه لگن احساس درد میکنم. اون انعطاف سابق رو دیگه نداره و وقتی سعی میکنم کمی پا ها رو باز کنم (نه بصورت جلو و عقب، به صورت چپ و راست) احساس شکستی لگن میکنم و از این ناحیه اخساس ذرذ میکنم. و احساس میکنم استخوانها به هم ساییده میشن و تیر میکشن. مشکل من اینه که یه جورایی فکر میکنم از لگن کار نکشیدم و انعطاف خودشو از دست داده. تمرینای کششی هم انجام میدم ولی بازهم به همینصورت هس. امیدوارم بتونین یه سری پیشنهادها به من بدهید که چیکار کنم. ممنون اقای دکتر.

ادامه مطلب
  پیوست ها
 

  1. بهنام

سلام وعرض ادب مقاله رو خوندم بیسار ممنون از اطلاعاتی که درج شده بود.بنده مفاصل انگشتان دستم درگیر است خصوصا مفاصل انگشتان دست راست و ازبین انها بیشتر ومداوم انگشت اشاره است . متو تر کسات هم مصرف میکنم چهار تا درروز جمعه..واخیرا دیکلوفنام 75 میلی...

سلام وعرض ادب مقاله رو خوندم بیسار ممنون از اطلاعاتی که درج شده بود.بنده مفاصل انگشتان دستم درگیر است خصوصا مفاصل انگشتان دست راست و ازبین انها بیشتر ومداوم انگشت اشاره است . متو تر کسات هم مصرف میکنم چهار تا درروز جمعه..واخیرا دیکلوفنام 75 میلی گرم از نوع المانی وآهسته رهش(هگزال) که تاثیر خوبی در کاهش درد داره ولی تورم رو از بین نمیره .سوال -برای از بین بردن تورم چکار باید بکنم؟2-هرگاه پیچ گوشتی در دستم میگرم تا کار کوچکی انجام دهم بشدت مفاصل دستم درد میکنه؟چکار کنم؟

ادامه مطلب
  پیوست ها
 

  1. ساره

سلام .من باردارم و کم کاری تیروئید دارم ،چند روز پیش یه سری ازمایش برا چکاپ انجام دادم،که crpخونم مثبت سه بوده دکتر گفته باید ازمایش رو تکرار کنم ،میشه راهنمایم کنید خیلی نگرانم

  پیوست ها
 

  1. دکتر فتحی    ساره

پروتئین C-reactive (CRP) در کبد ساخته می شود و در خون مربوط به فرآیند التهاب است وقتی فرد از بیماری التهابی رنج می برد و یا یک عفونتی در بدن دارد سطح CRP بالاتر از نرمال خواهد بود اگر بیمار تصور می شود که دارای یک عفونت مانند سپسیس و یا بیماری...

پروتئین C-reactive (CRP) در کبد ساخته می شود و در خون مربوط به فرآیند التهاب است وقتی فرد از بیماری التهابی رنج می برد و یا یک عفونتی در بدن دارد سطح CRP بالاتر از نرمال خواهد بود اگر بیمار تصور می شود که دارای یک عفونت مانند سپسیس و یا بیماری التهابی لگن PID داشته باشد CRP تحت تاثیر قرار خواهد گرفت و بالا می رود لذا شما مجدداً آزمایش را چک نمایید اگر بالا بود نیاز به بررسی دارد

ادامه مطلب
  پیوست ها
 

  1. فاطمه

با سلام خدمت شما
من آرتریت روماتوئید دارم و داكتر متخصص به من دو دارو تجويض كرده ، يكيش Areva و ديگري Ledertrax ميباشد ، اما من باز هم درد دارم طوري كه از قرص هاي زِد درد استفاده ميكنم و با اينكه بالآي ٦ ماه است اين دارو ها رو استفاده ميكنم و...

با سلام خدمت شما
من آرتریت روماتوئید دارم و داكتر متخصص به من دو دارو تجويض كرده ، يكيش Areva و ديگري Ledertrax ميباشد ، اما من باز هم درد دارم طوري كه از قرص هاي زِد درد استفاده ميكنم و با اينكه بالآي ٦ ماه است اين دارو ها رو استفاده ميكنم و باعث شده من كم خون و ريش مو و سوزن زدن تو دستم و جاهاي ديگر بدنم إيجاد ميشود و احساس خستگي و بي حالي هم دارم ، دوستان پيشنهاد ميدن من با اين دارو ها قطع كنم و بيام ايران براي اين بيماري چون من بلژيك زندگى ميكنم ، ايا اين كارو انجام بدنم يا نه
با تشكر فاطمه

ادامه مطلب
  پیوست ها
 

  1. نادر احمدی ثانی

رژیم غذایی بیماری عفونی رماتیسم مفاصل

  پیوست ها
 


با سلام
ایم مقاله را بخوانید

  پیوست ها
 

  1. محمد

با تشکر فراوان بسیار مفید بود

  پیوست ها
 

  1. جواد

با سلام
من در آزمایش خونی که دادم
ESR بدنم 1بود من باید چه کنم
منون میشم اگه راهنمایم کنید
باتشکر

  پیوست ها
 

  1. دکتر فتحی    جواد

نتایج آزمون نرمال ESR
نتایج آزمونESR به میلی متر در ساعت اندازه گیری می شود.
در بر داشت زیر در نظر گرفته نتایج آزمون ESRنرمال:
زنان زیر 50 سال باید یک ESR کمتر از 20 میلی متر / ساعت داشته باشند.
مردان زیر 50 سال باید یک ESR کمتر از 15...

نتایج آزمون نرمال ESR
نتایج آزمونESR به میلی متر در ساعت اندازه گیری می شود.
در بر داشت زیر در نظر گرفته نتایج آزمون ESRنرمال:
زنان زیر 50 سال باید یک ESR کمتر از 20 میلی متر / ساعت داشته باشند.
مردان زیر 50 سال باید یک ESR کمتر از 15 میلی متر/ ساعت داشته باشند.
زنان بالای 50 سال باید یک ESR کمتر از 30 میلی متر/ ساعت داشته باشند.
مردان بالای 50 سال باید یک ESR کمتر از 20 میلی متر/ ساعت داشته باشند.
نوزادان باید یک ESR کمتر از 2 میلی متر / ساعت داشته باشند.
کودکان که به سن بلوغ هنوز نرسیده اند باید یک ESR بین 3 و 13 میلی متر/ ساعت داشته باشند.
نتایج آزمون ESR پایین
کاهش ESR معمولا مهم نیست ولی در برخی موارد باید پیگیری شود
نتیجه آزمون کم ESR ممکن است به دلیل
نارسایی احتقانی قلب
لکوسیتوز
هیپرفیبرینوژنمیا
پروتئین پایین پلاسما
کم خونی سلول داسی شکل
همچنین داروهایی مانند آسپیرین، کورتیزون و کینیون باعث کاهش ESR می گردند
نتایج آزمون بالا ESR
علل متعدد از یک ESR با نتیجه آزمون بالا وجود دارد . برخی از شرایط عمومی در ارتباط با نرخ بالا عبارتند از:
کم خونی
بیماری کلیه
لنفوم
میلوم متعدد
بارداری
سن پیری
آرتریت تمپورال
بیماری تیروئید
ماکروگلوبولینمی والدنستروم
انواع خاصی از ورم مفاصل
نتایج آزمون ESR خیلی بالاتر از حد طبیعی نیز با اختلالات خود ایمنی در ارتباط است که عبارتند از:
لوپوس اریتماتوی سیستمیک
ماکروگلوبولینمی
آرتریت روماتوئید
آرتریت سلول ژانت
پلی میالژیا روماتیکا
ماکروگلوبینمی اولیه
هیپرفیبرینوجنیمیا و یا فیبرینوژن خیلی زیاد در خون
آلرژیک یا واسکولیت نکروزان
برخی از انواع عفونت هایی که باعث بالاتر شدن نتایج آزمون ESR می شود عبارتند از:
عفونت استخوان
عفونت قلبی
عفونت دریچه قلب
تب روماتیسمی
عفونت پوستی سل
عفونت سیستمیک

ادامه مطلب
  پیوست ها
 

  1. راستگو

خسته نباشید میگم

  پیوست ها
 

  1. احسان

سلام وخسته نباشید بیش از چهار سال است RA دارم والان متوترکسات 25م گ هر هفته تزریق می کنم سولفا سالازین 500 دو بار در روز ملوکسیکام 7.5 دوبار در روز پردنیزولون 5 صبح 2.5 شب ورم مچ دست وانگشتم کم وزیاد می شود ودرد خفیف ومزمن دارم ایا بنظر...

سلام وخسته نباشید بیش از چهار سال است RA دارم والان متوترکسات 25م گ هر هفته تزریق می کنم سولفا سالازین 500 دو بار در روز ملوکسیکام 7.5 دوبار در روز پردنیزولون 5 صبح 2.5 شب ورم مچ دست وانگشتم کم وزیاد می شود ودرد خفیف ومزمن دارم ایا بنظر جنابعالیای اینفلکسیمیب شروع کنم CRP سه مثبت

ادامه مطلب
  پیوست ها
 

  1. دکتر فتحی    احسان

با سلام
در این زمینه باید با پزشک روماتولوژی مشورت نمایید

  پیوست ها
 

  1. م

من بیماریهای گوناگون مفصلی دارم ،آرتریت روماتویید،استوپنی،دفورمیتی، و آسیبهای غضروف زانوها و مچ پا ،که سرمنشا همه آنه رو آرتریت روماتویید می دانم.عصبانیت آن را شعله ورتر می کند درد دارم شدیدا و احساس میکنم که بدتر هم خواهم شد .دعا کنید برام

  پیوست ها
 

  1. ناهید قاسمی

مطلب بسیار جامع واگاهی دهنده ومفید بود بسیار ممنونم وبرای شما دکتر عزیز ارزوی سلامتی دارم.

  پیوست ها
 

  1. حسینی

اطلاعات عالی بود ممنون ازز حماتتون
من الله توفیق

  پیوست ها
 

  1. رویا

سلام اقای دکتر از مطالب ارزشمندتان استفاده کردم.ممنون از لطف شما.دعای خیر ما همراه شماست.

  پیوست ها
 

  1. فاطمه

از مطالب مفیدتون بسیار سپاسگزارم.

  پیوست ها
 

  1. دانشجو

اقای دکتر عالی بود خدا خیرتون بده .خیلی روان وسلیس بود

  پیوست ها
 

  1. سپیده

ممنون از زحماتتون

  پیوست ها
 

  1. بهروز

با سلام لطفاً يك فوق تخصص روماتو درتهران به من معرفي كنيد

  پیوست ها
 

  1. محسن

سلام و خسته نباشی، ممنون از مطالب مفیدی که فرمودین...

  پیوست ها
 

  1. انسیه

باسلام ازبیماری ارتریت روماتویید چندساله رنج ودردمیکشم فکرمیکنم همه داروهای این مریضی راتابحال مصرف کردم وهیچ تغییری درخوب شدن نداشتم چراکه بدترهم شدم چکارکنم

  پیوست ها
 

  1. ﺑﺎﺑﻚ

ﻳﻚ ﺩﻧﻴﺎ ﺳﭙﺎﺱ ﻣﻦ ﻣﻴﺪﻭﻧﻢ ﺧﻴﻠﻲ ﻫﺎ اﻳﻦ ﻣﻂﻠﺐ ﺭﻭ ﺧﻮﻧﺪﻥ و ﻭاﺳﺸﻮﻥ ﻣﻔﻴﺪ اﻣﺎ ﻧﺘﻮﻧﺴﺘﻦ ﻳﺎ ﻭﻗﺘﺶ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺗﺸﻜﺮ ﻛﻨﻦ اﻣﺎ اﻳﻦ و ﺑﺪﻭﻧﻴﻦ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻡ ﺑﻪ اﻧﺪاﺯﻩ ﺗﻤﺎﻣﻪ اﻭﻥ اﺩﻡ ﻫﺎ ﻛﻪ اﺯ اﻳﻦ ﻣﻂﺎﻟﺐ و ﻋﻠﻢ ﺷﻤﺎ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﻧﺪ اﺯﺗﻮﻥ ﺗﺸﻜﺮ ﻛﻨﻢ ﺳﭙﺎﺱ ﻭاﺳﻪ اﻳﻦ ﻣﻬﺮﺑﻮﻧﻲ

  پیوست ها
 
هنوز هیچ نظری درباره این پست وجود ندارد

تمامي كالاها و خدمات سایت رژیم سلامتی، حسب مورد داراي مجوزهای لازم از مراجع مربوطه می باشند و فعاليت‌های اين سايت تابع قوانين و مقررات جمهوری اسلامی ايران است.

تمامي كالاها و خدمات سایت رژیم سلامتی، حسب مورد داراي مجوزهای لازم از مراجع مربوطه می باشند و فعاليت‌های اين سايت تابع قوانين و مقررات جمهوری اسلامی ايران است.

© 2019 , وب سایت رژیم سلامتیاستفاده از مطالب تنها با درج لینک مستقیم مجاز است. حامی: Email Specialist

Search